Bandysie

HISTORIA MIEJSCOWOŚCI BANDYSIE

Puszcza Zagajnicka była w przeszłości obszarem z którego pozyskiwane duże ilości miodu. Bartnicy posiadali własny samorząd, swoje prawa, mieli też własnego starostę bartnego stojącego na czele bractwa bartnego. Prawo bartne było regulowane przez przywileje królewskie. Do połowy XVII wieku bartnicy nie mieszkali jeszcze tu na stałe. Dopiero po wojnie ze Szwecją zaczął się proces osiedlania bartników w puszczy. W miejscu obecnej wsi powstało w drugiej połowie XVII wieku osiedle bartników, rodzina która to mieszkała zwana była Badysami lub Bandysiami. Według ustaleń L. Krzywickiego Bandysie pochodzili z ubogiej szlachty, ród ten  przeniósł się do puszczy i zajął bartnictwem. Nie wszyscy mieszkańcy wsi stosowali się do prawa bartnego. W 1674 roku w aktach bartnych zapisano informacje, iż pan starosta Duczymiński oraz wszyscy bartnicy starostwa ostrołęckiego skarżą się na niejakiego Bandysia zwanego Paluchem, który „szkody wielkie poczynił puszczy i lekceważąc prawo boskie i prawo pospolite, zwierzchność i rozkazanie Imci p. podstarościego, nie stanął na prawo bartne, nazwane rug.”. Nakazywano, iż gdy ktokolwiek spotka tegoż Bandysia ma go odstawić do pana Duczymińskiego, starosty bartnego. Takie niezbyt chlubne były początki tej miejscowości. Z czasem wokół osady bartniczej powstała wieś rolnicza. Jej początków można szukać w drugiej połowie XVIII wieku, w tym czasie bartnictwo zaczęło upadać i wzrastała rola rolnictwa. Według danych z lustracji dóbr królewskich z 1789 roku Bandysie płaciły 470 zł czynszu rocznie, we wsi była również karczma przynosząca dochód 128 zł rocznie[3]. W tym czasie mieszkało tu 16 gospodarzy. Można, więc przypuszczać, iż było tu nie więcej jak 20 domów mieszkalnych. Do 1795 roku Bandysie były wsią królewską, następnie stały się wsią rządową należącą kolejno do rządów: Prus, Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (od 1815 roku). Na początku XIX wieku Bandysie stały się już całkiem sporą miejscowością. W 1827 roku było tu już 32 domy i 192 mieszkańców. W 1864 roku nastąpiło uwłaszczenie ziemi rządowej. Chłopi w ramach ukazu carskiego otrzymali na własność użytkowaną ziemię, jednak wokół pozostały jeszcze duże obszary (głównie lasy) dóbr rządowych. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego z 1880 roku  tak opisuje tą miejscowość: wieś rządowa, nad rzeką Omulew, gmina Wach, parafia Myszyniec, śród błot, na krawędzi południowej lasów puszczy myszynieckiej, 1 056 mórg obszaru. W 1880 roku naliczono tu 42 domy i 415 mieszkańców. Według danych z pierwszego spisu powszechnego z 1921 roku w tej wsi było 84 domy i 492 mieszkańców. Wszyscy mieszkańcy podali narodowość polską i wiarę katolicką. Skorowidz miejscowości Rzeczpospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 IX 1921 roku, województwo białostockie. Warszawa 1925, s. 59.

Sołtysem w miejscowości Bandysie jest Pan Stanisław Szydlik.